Innovatie en ontwikkeling in de bouwkolom


Innovatie en ontwikkeling in de bouwkolom

De bouwkolom een traditionele bedrijfstak? Voor sommigen gaan de ontwikkelingen te traag, voor velen te snel. Deze weblog geeft onze visie op thema's op het snijvlak van ondernemerschap, innovatie en ontwikkeling en de wensen van klanten en samenleving. Het gaat om marktpositionering, vernieuwend inkopen en aanbesteden, Lean bouwen en installeren, BIM, duurzaamheid en sociale innovatie.

24 mei 2012

Nieuwe ordening vraagt om sociale innovatie



De bouwsector verkeert in diepe crisis. Het is best wel macho om te roepen dat de ellende nog groter moet worden om zwakke broeders te elimineren. Het is echter niet vanzelfsprekend dat de minst innovatieve bedrijven sneuvelen. De pijn is overal voelbaar.
Inmiddels realiseren steeds meer ondernemers zich dat er zich een fundamentele verandering voltrekt in de sector. Deze is 25 jaar geleden in gang gezet met ‘Het kan best anders in de bouw’ (SBR, 1988). Zembla en de Parlementaire Enquête hebben gezorgd voor een versnelling en de crisis doet daar nog een schep bovenop.
Nieuw voor oud
De toekomst zal leren hoe het Nieuwe  Bouwen er concreet uit zal zien. Er tekent zich al een  beeld af. Het oude bouwen kenmerkt zich door afwachtende, naar binnen gerichte capaciteitleveranciers met bindingsangst. In de strijd om de laagste prijs moeten je ‘partners’ vooral niet de indruk krijgen dat je ze niet kunt missen. 
Het Nieuwe Bouwen zet in op slim werken. Dat kan als partijen vaker samenwerken, want oefening baart de kunst. Het loont dan om te investeren in het beter afstemmen van werkwijzen, intern en tussen partners, bijvoorbeeld door Lean Bouwen. Dit kan hand in hand gaan met het digitaal uitwisselen van informatie, ofwel BIMmen. Dat leidt niet alleen tot minder faalkosten en dubbel werk. Het maakt ook de communicatie met de opdrachtgever, eindgebruiker en omgeving gemakkelijker. Door visualisatie van ontwerp en uitvoering zijn hun verwachtingen beter te managen. Bij het Nieuwe Bouwen hoort ook een proactieve houding. Niet afwachten tot er een bestek op de mat valt, maar bouwen aan de relatie met bewust gekozen klanten.
Sociale innovatie voor andere Mindset
De nieuwe ordening vraagt om een andere houding van zowel medewerkers van bouw- en installatiebedrijven, als van opdrachtgevers. Zij ruilen de vechtcultuur voor een samenwerkingscultuur die gericht is op het gezamenlijk realiseren van de bouwopgave. Zij jagen niet bot het eigen belang na, maar werken aan een gedeelde ambitie. Dat vraagt om mensen die hun verantwoordelijkheid nemen en leidinggevenden die hun mensen de ruimte geven om te doen wat nodig is. Als technologische innovatie samengaat met sociale innovatie, dan komen we verder.
Drs.ing. Jan Straatman, directeur Balance & Result Organisatie Adviseurs

18 mei 2012

Renovatie en transformatie: prikkel voor topklasse ketensamenwerking

Onlangs was ik uitgenodigd voor een forumdiscussie over het renovatie- en transformatie vraagstuk in Nederland. Geïnitieerd door het Nationaal Renovatie Platform en georganiseerd door Building Business. Altijd nuttig om verschillende visies op dit veld te horen. Woningcorporaties, vastgoedbedrijven, marktpartijen, architecten en adviesbureaus. Direct herkenbaar: hier lag een maatschappelijk behoorlijk groot probleem op tafel.

Transformatie: op zoek naar nieuwe eindgebruikers
Er is veel leegstand en verpaupering van winkels, kantoren, bedrijfsterreinen, kerken. Die vragen om andere functievervulling. Een transformatieopgave is zeer complex. De deelnemers van het forum deden het verhaal van hun ervaringen. Voor renovatie is genoeg kennis in Nederland beschikbaar, maar voor transformatievraagstukken blijkbaar niet. We zijn op zoek naar nieuwe eindgebruikers, maar de succesverhalen zijn nog maar heel beperkt. Vooralsnog vormen hoge en onrealistische boekwaarden van vastgoed een groot struikelpunt. Panden zijn zelfs bij verkoop van 0 euro niet rendabel te rekenen. Alleen verstand van stenen is zeker niet voldoende. Vooral ook kennis van doelgroepen en van economische principes zijn in deze ketensamenwerking onmisbaar.

Renovatie
Renovatie werd in deze discussie gemakkelijk afgedaan: alle kennis is er, dus we zien hier niet echt een knelpunt. Ik vrees dat vele actoren in het renovatieveld er anders over denken. Afnemers en aanbieders van deelproducten en procesoplossingen hebben nog grote moeite om elkaar goed te vinden. In ieder geval is duidelijk dat uitvoerings-, ontwerp- en sociale disciplines op een intensieve manier moeten samenwerken. Het is voor corporaties ook lastig om hierin goede keuzes te maken. Men is op zoek naar vertrouwde partners, waarmee men de renovatieopgave wil oppakken. Veel corporaties willen renovatie vooral toch in bouwteamachtige vorm aanvliegen, vaak verpakt in lokkende termen als ‘comakership’. Er moet nog een speelveld van oplossingen ontstaan. ‘Renovatie’ moet ook concurreren met ‘vervangende nieuwbouw’. Renoveren is in veel gevallen net zo duur als vervangende nieuwbouw, maar ook nog risicovol traject. Aannemers kunnen het slecht begroten, de sector lijkt hier nog niet zo volwassen. Er wordt nog te veel in stenen en unieke objecten gedacht, en te weinig in doelgroepen en produktfamilies. En verder lijkt het kwestie van tijd voor dat de succesvolle principes van ‘Gunnen op waarde’ ook in de renovatie een volwaardige plaats krijgen. Want gunnen op waarde principes gaven vaak een enorme positieve prikkel aan vernieuwende ketensamenwerking.

Juist dit soort gesprekken geven energie aan koplopers. Het Nationale Renovatie platform (bestaat sinds 1 jaar) is zodoende wat mij betreft een platform om in de gaten te houden.

Paul Kuijpers, partner en senior adviseur Balance & Result